ΤΑΚΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ - ΜΕΡΟΣ 2

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ &
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟ

[Του Ευθυμίου Τάκη]

Η αρχιτεκτονική των σπιτιών

        Ο Άγιος Γεώργιος, χτισμένος σ’ ένα χώρο απείρου φυσικού κάλλους στη στενότερη κοιλάδα του Σπερχειού, αποτελούνταν παλιότερα από λιτά, λειτουργικά γραφικά πέτρινα σπίτια, απόλυτα ταιριαστά με το φυσικό περιβάλλον. Το χωριό εμφανίζει ενδιαφέρουσα γραμμική διάταξη σε μεγάλο μήκος και μικρό βάθος, πάνω στον άξονα προς Καρπενήσι, με ενιαία αισθητική αρχιτεκτονική εικόνα, απλή και απέριττη, χωρίς πρόσθετη πολυτέλεια, που ασφαλώς δε θα ταίριαζε με την σκληροτράχηλη ζωή των κατοίκων του. Πέτρινες μορφές, δομημένες σοφά και λειτουργικά, κάλυπταν, παλιότερα, τις στεγαστικές ανάγκες των απλοϊκών ανθρώπων, χωρίς πολλά περιθώρια πολυτέλειας και υπερβολής. Ο αισθητικός παραδοσιακός χαρακτήρας του οικισμού διατηρήθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1960, οπότε άρχισαν να χτίζονται νέες κατοικίες, με σύγχρονα  οικοδομικά υλικά, αταίριαστα όμως με την πρότερη παραδοσιακή φυσιογνωμία τους.      

        Σημαντική αλλοίωση στο χτισμένο περιβάλλον του οικισμού επήλθε μετά το σεισμό του 1980, επειδή τα δάνεια σεισμόπληκτων που ακολούθησαν δόθηκαν αφειδώς, χωρίς μέτρο και προδιαγραφές, και δυστυχώς χωρίς καμία πρόβλεψη για τη διάσωση μερικών, τουλάχιστον, αξιόλογων πέτρινων παραδοσιακών κτισμάτων.  

        Οι περισσότερες επεμβάσεις αποκατάστασης και συντήρησης των παραδοσιακών κατοικιών, έγιναν πρόχειρα, δίχως μελέτες, αποσπασματικά και με λαθεμένο κριτήριο αισθητικής, πλην μερικών εξαιρέσεων. Αυτό οφείλεται στην άγνοια των κατοίκων, στην έλλειψη ενημέρωσης από την πολιτεία για την αξία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και στην απροθυμία και ανέχεια των κατοίκων να διαθέσουν χρηματικά ποσά αναγκαία για την ολοκληρωμένη και σωστή αποκατάσταση των παραδοσιακών κτηρίων.

        Τελευταία, παρατηρείται ένα ζωηρό ενδιαφέρον για αισθητική ανακαίνιση πέτρινων κατοικιών στη Ζιώψη, στον Άγιο Γεώργιο και στο Νεοχωράκι.

Οι ασχολίες των κατοίκων

        Με την παραδοσιακή γεωργία και κτηνοτροφία ασχολούνται, κυρίως, οι κάτοικοι του Αγίου Γεωργίου. Μάλιστα, παλιότερα, στο Νεοχωράκι καλλιεργούσαν μποστάνια με μοσχο-μυριστά πεπόνια, τα οποία διέθεταν στην αγορά του Καρπενησίου. Ακόμα, αρκετοί ασχολούνταν με την μαστορική τέχνη και δημιουργώντας συντεχνίες όργωναν τα γειτονικά χωριά και έχτιζαν παραδοσιακές πέτρινες κατοικίες, σχολεία και εκκλησίες. Δικαιολογημένα ο Αη-Γιώργης χαρακτηρίσθηκε, παλιά, ως μαστοροχώρι.

        Σήμερα, το χωριό είναι ξακουστό για τα παραδοσιακά λουκάνικα που παρασκευάζονται σε ειδικά εργαστήρια και διατίθενται στους διερχόμενους.

Ήθη-έθιμα, λαϊκή παράδοση

        Οι Αγιωργίτες, ανέκαθεν, τηρούσαν με ευλάβεια τα πατροπαράδοτα ήθη & έθιμα καθώς και τη λαϊκή παράδοση που έφθασε αναλλοίωτη σ’ αυτούς απ’ τους προπάτορές τους, σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής, με ιδιαίτερη έμφαση στους γάμους και στα πανηγύρια.

        Οι κάτοικοι ομιλούν τη Ρουμελιώτικη διάλεκτο, που χαρακτηρίζεται από το φαινόμενο της συγκοπής.

Η θρησκευτική ζωή

         Τα πλούσια θρησκευτικά συναισθήματα των κατοίκων εκφράστηκαν με την ανέγερση των εκκλησιών-εξωκλησιών, καθώς και με τον επίσημο γιορτασμό των αγίων που τα αφιέρωσαν.

         Στη Ζιώψη υπάρχει ο κεντρικός ναός που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο και στον Αη-Γιώργη ο ομώνυμος ναός.

         Τα εξωκλήσια ζώνουν περιμετρικά και συμβολικά το χωριό, προκειμένου να το προφυλάξουν από κάθε κακό. Αυτά είναι: οι 12 Απόστολοι, η Αγία Παρασκευή, Ο Αη-Λιάς, ο Αη-Χαράλαμπος, ο Αη-Θανάσης και η Παναγία των λόφων της Ζιώψης, όπου το Δεκαπε-νταύγουστο πραγματοποιείται ένα από τα κορυφαία πανηγύρια στην περιοχή, συνεχίζοντας έτσι την παράδοση, αφού το πανηγύρι αυτό ήταν το παλιότερο και λαμπρότερο της γενέτειρας Ζιώψης.

Η σχολική ζωή

            Στο νεόκτιστο οικισμό του Αγίου Γεωργίου το πρώτο Δημοτικό Σχολείο λειτούργησε το έτος 1910, χωρίς να διέθετε δικό του διδακτήριο, αλλά φιλοξενούταν εδώ κι εκεί. Αργότερα, στεγάστηκε σε κτίριο ιδιοκτησίας Δημητρίου Καρκάνη που βρισκόταν στο σημερινό προαύλιο της εκκλησίας.

            Το 1931 παραπλεύρως από το αναφερθέν, ανεγέρθηκε νέο κτίριο από το Υπουργείο Παιδείας για τις ανάγκες του Σχολείου. Το 1956, το Δημοτικό Σχολείο μεταστεγάστηκε στο νεόδμητο διδακτήριο που προοριζόταν για στέγαση του προς ίδρυση Γυμνασίου και το παλιό χρησιμοποιήθηκε ως μαγειρείο για τα μαθητικά συσσίτια. Κατόπιν, εγκαταλείφθηκε στην τύχη του και ερειπώθηκε.

            Στη θέση του οικοδομήθηκε το σημερινό, σύγχρονο Δημοτικό Σχολείο, το οποίο πρωτο-λειτούργησε το 1971, απαλλάσσοντας τους μαθητές από το βραχνά του απογευματινού ωραρίου που αναγκάζονταν, λόγω έλλειψης αιθουσών, να εφαρμόζουν εναλλάξ με τους μαθητές του Γυμνασίου. Κατά διαστήματα ευπρεπιζόταν και σήμερα εμφανίζει αξιοζήλευτη όψη και λειτουργικότητα, διαθέτοντας σύγχρονες υποδομές και αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων.

            Στο Νεοχωράκι λειτούργησε από το 1931 έως το 1976 μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο. Το υπάρχον διδακτήριο κτίστηκε το 1935. Πριν στεγαζόταν στο χάνι του Στόκα. Σήμερα, υπάρχουν σκέψεις και προθέσεις να στεγάσει κάποιο Μουσείο.

            Οι κάτοικοι του Αγίου Γεωργίου, πάντα ανήσυχοι και φιλοπρόοδοι, αισθάνθηκαν την ανάγκη ίδρυσης Γυμνασίου όπου θα στεγάζονταν τα όνειρα και οι φιλοδοξίες δεκάδων νέων της περιοχής μας, για ένα ελπιδοφόρο μέλλον, ύστερα, μάλιστα, από τα πέτρινα μεταπολεμικά χρόνια.

            Η κινητοποίηση αξιολογότατων ατόμων της εποχής εκείνης, όπως του Υπουργού Εθνικής Ασφάλειας Ευαγγέλου Καλαντζή, του Αλέξανδρου Θεοδοσόπουλου, προέδρου της Ε.Σ.Η.Ε.Α, του Ντίνου Θεοδοσόπουλου, στελέχους του Υπουργείου Παιδείας και τόσων άλλων, απέδωσε καρπούς. Η ενορία του Αγίου Νικολάου Ζιώψης επιτέλεσε θεάρεστο έργο, παραχωρώντας δωρεάν ένα μεγάλο κτήμα στην ανατολική συνοικία.

            Άμεσα, ξεκίνησαν οι προσφορές και οι κρατικές ενισχύσεις για την ανέγερση του διδακτηρίου με μηχανικό το Ζορμπά, πρωτομάστορα τον άριστο κτίστη Βαγγέλη Υφαντή και ντόπιους εργάτες.

            Έτσι ολοκληρώθηκε το επιβλητικό κτιριακό συγκρότημα με ατόφια φυσικά υλικά, πέτρα, ξύλο και κεραμίδια που και σήμερα εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του και το σοφό προσήλιο προσανατολισμό του.

            Η ίδρυση του πολυπόθητου Γυμνασίου, το 1961, ήταν πλέον γεγονός με την υπ’ αριθμ. 99770/20-9-61 Υπουργική απόφαση και Φ.Ε.Κ 332 τεύχος 2ο. Τριτάξιο στην αρχή, λειτούργησε ως παράρτημα του Γυμνασίου Σπερχειάδας και πλήρες εξατάξιο από την περίοδο 1972-76, με όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για μια καρποφόρα πνευματική πορεία. Η μεταρρύθμιση του 1976 θα φέρει το διαχωρισμό Γυμνασίου -Λυκείου. Στο διδακτήριο αυτό, τον πνευματικό ναό της περιοχής μας, είχαν την τύχη να φοιτήσουν μαθητές από την ευρύτερη επικράτεια, διότι είχε αποκτήσει ξακουστή φήμη για το άριστο διδακτικό προσωπικό, που διέμενε μόνιμα στο χωριό μας, καθώς και για την εύρυθμη λειτουργία του. Επιπλέον, κίνητρο αποτέλεσε και η λειτουργία του Κέντρου Νεότητας, το οποίο εξυπηρετούσε τους άπορους μαθητές σε σίτιση.

            Στη δεκαετία του ’60 στο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Γεωργίου διοργανώνονταν περιφε-ρειακοί αθλητικοί αγώνες με την επωνυμία: «Τυμφρήστια». Ήταν το αθλητικό και κοινωνικό γεγονός για την κλειστή κοινωνία του Αη-Γιώργη. Ήταν μια αθλητική γιορτή όπου φιλοξενούνταν και συναδελφώνονταν μαθητές και κάτοικοι του Φθιωτικού Τυμφρηστού.

            Στη δεκαετία 1972-82 προστέθηκαν τρεις σύγχρονες βοηθητικές αίθουσες, που λειτούργησαν ως αναγνωστήριο και γυμναστήριο.

            Τόσο το Δημοτικό Σχολείο όσο και το Γυμνάσιο-Λύκειο, εξοπλισμένα με σύγχρονο εποπτικό υλικό και με άριστους εκπαιδευτικούς, εξακολουθούν να προσφέρουν τα φώτα της παιδείας στο λιγοστό, πλέον, μαθητόκοσμο της ευρύτερης περιοχής του Αγίου Γεωργίου.

Η Αγροτολέσχη

            Στον Άγιο Γεώργιο μεταπολεμικά ιδρύθηκε από το Αμερικανικό Κολέγιο Αθηνών η Αγροτολέσχη, προκειμένου να βοηθήσει τους κατοίκους να ανασυγκροτηθούν από τη λαίλαπα του πολέμου και τη γερμανική πυροπάθεια που υπέστη το χωριό. Πράγματι, το ίδρυμα αυτό πέτυχε στο ακέραιο το σκοπό του, αφού εκεί λειτουργούσαν τμήματα εκμάθησης παρα-δοσιακών επαγγελμάτων και πραγματοποιούνταν πλήθος πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η Αγροτολέσχη ήταν το καμάρι όλων των Αγιωργιτών. Σήμερα ο ρόλος της μεταλλάχτηκε και λειτουργεί ως οικοτροφείο για τους μαθητές.

            Επιγραμματικά, η πορεία αυτού του ιδρύματος, από την ίδρυσή του έως σήμερα, θεωρείται ανεκτίμητη για τον Άγιο Γεώργιο, επειδή εξύψωσε αβίαστα και αυθόρμητα τον πολιτισμό, ως υπέρλαμπρος φωτεινός φάρος.

Αθλητισμός

            Ο αθλητισμός στον Άγιο Γεώργιο εκπροσωπήθηκε επάξια από τα «Τυμφρήστια», τους σχολικούς περιφερειακούς αγώνες που αναφέραμε, από την ομάδα βόλεϊ που την αποτελούσαν νέοι της Αγροτολέσχης και από την ποδοσφαιρική ομάδα τον «ΚΕΡΑΥΝΟ».

            Κάπου σιη δεκαετία του '50 μια νεανική αγιωργίτικη παρέα με αστείρευτο μεράκι και ταλέντο για το ποδόσφαιρο επεδίωξε να ιδρύσει ποδοσφαιρική ομάδα. Η επιθυμία τους πραγματοποιήθηκε το 1951 και η ομάδα έλαβε την ανεπίσημη ονομασία: «Θύελλα». Ψυχή αυτής της προσπάθειας υπήρξε ο Κώστας Θ. Μυλωνάς. Η πρωταρχική αυτή ομάδα στελεχώθηκε από τους εξής ποδοσφαιριστές: Γιάννη Δ. Παπαχαραλάμπου, Θανάση Ι. Τσιμάρα, Κώστα Ηλ. Καρκάνη, Γιώργο Ι. Τσιαχρή, Στέλιο Ηλ. Κουμαντάνο και άλλους.

            Αρχικά είχε ανεπίσημο χαρακτήρα και έδινε φιλικούς αγώνες με γειτονικές ομάδες, όπως της Μακρακώμης και της Σπερχειάδας. Φυσικά, οι αγώνες ήταν πάντα ντέρμπι. Στην αρχή τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά. Με σκληρή όμως προπόνηση και θέληση, βελτίωσε την απόδοση της. Οι υποδομές, ασφαλώς, ανύπαρκτες. Για στολή φορούσαν κοντή μπλε σκελέα και άσπρα φανελάκια. Παπούτσια και κάλτσες ό,τι τύχαινε. Μπάλα είχαν δερμάτινη με εσωτερική σαμπρέλα, που όταν τρύπαγε και ξεφούσκωνε απαιτούσε για επιδιόρθωση...Βουλκανιζατέρ και τσαγκάρη για ράψιμο. Για γήπεδο, εντός έδρας, χρησιμοποιούσαν ακαλλιέργητα χωράφια στο Καβρόρεμα και στα Καμάρια, έως ότου διαμορφωθεί το γήπεδο στο προαύλιο του Γυμνασίου.

Αργότερα, το 1959, η ομάδα αναγνωρίστηκε επίσημα από την Ε.Π.Ο και έφερε την επωνυμία «Αθλητική Ένωση Αγίου Γεωργίου». Το 1971 προστέθηκε και ο τίτλος «Κεραυνός». Το επίσημο χρώμα της στολής είναι άσπρο και βυσσινί. Κατά διαστήματα χρησιμοποιήθηκαν κυανόλευκες και κιτρινόμαυρες στολές.

            Ο «Κεραυνός» αγωνίσθηκε σε όλες τις ερασιτεχνικές κατηγορίες το τοπικού πρωτα-θλήματος της Ε.Π.Σ. Φθιώτιδας, αποδίδοντας συχνά ποιοτικό ποδόσφαιρο, εξασφαλίζοντας έτσι θετικά αποτελέσματα. Σήμερα η ομάδα αγωνίζεται σε δικό της γήπεδο με χόρτο και κερκίδες  που βρίσκεται στο Κουτσομύλι.

            Οι Αγιωργίτες ποδοσφαιριστές διέθεταν πηγαίο ποδοσφαιρικό ταλέντο και αγωνίζονταν ηρωικά για την ιστορία της φανέλας και την προβολή και δόξα της γενέτειρας,

Τον «Κεραυνό» υπεραγαπούν όλοι οι ντόπιοι κάτοικοι και συμπαραστέκονται σε κάθε αγώνα. Οι απανταχού Αγιωργίτες διατηρούν με την ομάδα μια αλλιώτικη σχέση, μια σχέση …ερωτική που ποτέ δεν ξεθωριάζει!

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

        Στον Άγιο Γεώργιο πραγματοποιούνται οι εξής πολιτιστικές εκδηλώσεις:

·        Παραδοσιακό πανηγύρι το Δεκαπενταύγουστο, προς τιμήν της Παναγίας των λόφων της Ζιώψης.

·        Αποκριάτικες εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν σκωπτικό βλάχικο γάμο, αναβίωση παραδοσιακών παιχνιδιών και γαϊδουροδρομίες.

·        Γιορτή Λουκάνικου, τον Ιούλιο, με τη σενεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των παραγωγών παραδοσιακών λουκάνικων.

·        Γιορτή Πίτας, την οποία διοργανώνει ο Σύλλογος Γυναικών Αγίου Γεωργίου την ημέρα γιορτής της Αγίας Μαρίνας στην οποία έχουν αφιερώσει το μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται κοντά στην πλατεία.

·        Εκδήλωση την ημέρα που πανηγυρίζει ο Άγιος Γεώργιος με παραδοσιακά εδέσματα, τραγούδι και χορό.

·        Τον Αύγουστο πραγματοποιούνται ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις είτε από την τοπική αυτοδιοίκηση, είτε από τον πολιτιστικό Σύλλογο Αγίου Γεωργίου.

Συγγραφέας του παρόντος σημειώματος: Ευθυμίου Τάκης, Δάσκαλος,

Διεύθυνση κατοικίας Μετσόβου 21 Λαμία,
τηλ. 22310 45453,κιν. 6977386955

___________________________________

Επιτρέπεται η χρήση υλικού για ερευνητικούς, επιστημονικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς από το παρόν σημείωμα, με την προϋπόθεση να αναφέρεται ρητά η πηγή.

___________________________________